Alkol Bağımlılığı (Alkol Kullanım Bozukluğu)

Alkol bağımlılığı; kişinin beden ve ruh sağlığının bozulmasına, toplumsal ilişkilerin zarar görmesine rağmen önlenemez bir istek duyarak giderek artan miktarlarda alkol kullanılmasına sebep olan bir beyin hastalığıdır. Bu hastalık yaşam boyu sürer. Hasta iyileşmesine rağmen zaman zaman nüks de edebilir. Ancak doğru tedavi yöntemleriyle alkol bağımlılığı iyileştirilebilir.

Peki bu hastalığın kendinizde veya bir yakınınızda olup olmadığını nasıl anlayabilirsiniz?

Alkol Bağımlısı mıyım? Bunu nasıl anlayabilirim?

Öncelikle aşağıda yer alan kriterleri kendinizde gözlemleyip gözlemlemediğinizi değerlendirin.

Alkole karşı giderek tolerans geliştirdiyseniz, yani aynı etkiyi sağlayabilmek için (çakır keyif olabilmek veya uyuşabilmek) kullandığınız miktar giderek artmaya başladıysa;
Kullandığınız alkol miktarını azaltmanız veya alkolü bırakmanız durumunda bedensel veya ruhsal yoksunluk belirtileri (terleme, endişe, bulantı, uykusuzluk vb) ortaya çıkıyorsa;
Alkolü satın almak, kullanmak veya etkilerinden kurtulmak için çok fazla zaman harcıyorsanız
Alkol kullanmak ve temin etmek için büyük bir istek ve zorlantı yaşıyor ve kullanacağınız saatin gelmesini iple çekiyorsanız
Alkolü kullanmayı tasarladığınız miktardan ve süreden daha fazla kullanıyorsanız
Alkol kullanımı yüzünden sosyal etkinliklerinizde azalma yaşanmaya başladıysa
Alkol kullanımınız sebebiyle iş yaşamınız ve kişilerarası ilişkilerinizde sorun yaşamaya başladıysanız
Alkol kullanımını bırakmak veya kontrollü içebilmek için denemeleriniz olmasına rağmen başaramıyorsanız
Alkol kullanımınız sebebiyle beden ve ruh sağlığınız zarar görmüş ve buna rağmen alkol kullanımınız hala devam ediyorsa
Alkol kullanımınız sebebiyle yasal sorunlar (alkollü araç kullanma , kavga vb) yaşamaya başladıysanız;

Yukarıda yer alan belirtilerin en az 2 tanesi sizi tarifliyorsa alkol bağımlılığı riski altında olabilirsiniz. Alkol kullanım bozukluğunuzun değerlendirilebilmesi için bir psikiyatri uzmanına başvurmanız uygun olacaktır.

Peki Ne Kadar Miktarda Alkol İçmek Risklidir?

Hiçbir alkol kullanıcısı günün birinde ‘Ben alkol bağımlısı olacağım’ hedefiyle alkol kullanmaya başlamaz. Büyük bir çoğunluk alkol kullanımını genellikle sosyal ortamlarda sık olmayan aralıklarla risksiz miktarlarda yani sosyal içici olarak gerçekleştirir. Ancak sosyal içici olarak başlayan süreç bazı kişiler için ilerleyen dönemlerde riskli kullanım seviyesine gelebilir. Uzun süreli riskli miktarda alkol kullanım dönemi ise alkol bağımlılığını beraberinde getirebilir.

Gelin riskli alkol kullanımı gerçekleştirip gerçekleştirmediğinizi birlikte değerlendirelim.

Kullanılan alkol miktarına 1 standart içki diyelim. 1 standart içkinin tanımı: Yarım duble rakı, cin, viski, 1 kadeh şarap veya 1 bardak biradır.

Eğer kullandığınız alkol miktarı;

Erkekler için haftada 14 standart içki, kadınlar için 7 standart içkiyi geçiyorsa
Erkekler için bir oturuşta 4 standart içki, kadınlar için bir oturuşta 3 standart içkiyi geçiyorsa
Haftada en az 2 gün alkol kullanmadan yapamıyorsanız
1-2 kadeh içmek amacıyla oturup belirlediğiniz miktara uyamıyor planladığınızdan daha fazla içiyorsanız;

Bunlardan bir veya birkaçını kendinizde gözlemliyorsanız bu riskli kullanımın ve önemli bir sorunun göstergesi olabilir. Kendi başınıza denemenize rağmen riskli kullanımdan çıkıp sosyal içicilik kısmına geçemiyorsanız bir psikiyatri uzmanına başvurmanız uygun olacaktır.

Alkol Bağımlılığında Tedavi

‘Alkol bağımlılığı yaşam boyu süren, süreç içerisinde tekrar edebilen ancak doğru tedavi yöntemleriyle kontrol altına alınıp iyileştirilebilen bir beyin hastalığıdır.’ demiştik. Peki bu hastalığın tedavisinin önemli bileşenleri nelerdir?

Alkol bağımlılığının tedavisinde önemli faktörlerden bir tanesi kişinin alkolü kendi isteğiyle bırakmak istemesi ve bu konuda motivasyona sahip olmasıdır. Bağımlılık zor bir hastalıktır. Bu yüzden de kişi tedavi olmayı kendisi istiyorsa (ailesi vb istediği için değil) tedaviye bir sıfır önde başlayacaktır.

Bir diğer önemli faktör ise tedavi süresince uzman bir psikiyatristin hastayı değerlendirmesi, takip etmesi ve ilaç tedavisini düzenlemesidir. Çünkü kişi alkolü bırakmaya çalışırken ilk zamanlarda oldukça yoğun yoksunluk belirtileri yaşayabilir. Bu da hastanın motivasyonunu etkileyebileceği için yeniden alkole başlayabilir. Ayrıca yüksek miktarlarda alkol kullanan kişilerde alkol miktarının aniden kesilmesi hayati bir risk oluşturabilir. Bu sebeple hem ilaç tedavisinin düzenlenmesi hem de hayati risklerin önüne geçebilmek için psikiyatrist desteği önemlidir.

Alkol bağımlılık tedavisinde uygun terapi yöntemi

Bireysel terapiler, grup terapisi ve psikoeğitim desteği de tedavinin bir diğer önemli bileşenlerindendir. Bağımlılık alanında uzman bir psikiyatrist veya psikolog tarafından bağımlılık sorununun gerisinde yatan problemlerin tespit edilmesi, uygun terapi yönteminin uygulanması da tedavide önemli bir yer tutar. Terapi süreci başta sık aralıklarla, ilerleyen zamanlarda ise giderek seyrekleşecek şekilde uzun dönemler (yıllarca, yaşam boyu) sürebilir.

Alkol bağımlılığı tedavisinde değinebileceğimiz bir diğer önemli detay ise bağımlı kişinin ailesinin hastalık hakkında yeterince bilgi sahibi olması gerektiğidir. Çünkü aile bağımlı hastaya nasıl davranacağını bilmiyorsa yaptığı yanlış bir hamleyle hastanın tekrar yaşamasına sebebiyet verebilir. Bu sebeple ailenin tedavinin içine dahil edilmesi, bağımlılık üzerine bilinçlendirme oturumlarına katılması önemlidir.

Sizlere bu yazımda alkol bağımlılığını, belirtilerini, riskli alkol kullanımını ve alkol bağımlılığının tedavisinin bileşenlerini aktarmaya çalıştım. Yazdıklarımdan da anlaşılacağı üzere alkol bağımlılığı zor bir hastalıktır. Birçok hasta ve aile de bu hastalığı yönetmekte oldukça zorlanır. Eğer siz de bu hastalığı yönetme sürecinde zorlanıyor ve bağımlılık danışmanlığına ihtiyaç duyuyorsanız bize ulaşabilirsiniz.

Bağımlılıklardan uzak, özgür bir yaşam dileklerimle…

Uzm. Klinik Psikolog Hasan Akalın